Er bestaan erg veel, erg uiteenlopende en heel prachtige fotoboeken die geschikt zijn voor gebruik in de kleuterklas (op erg veel, erg uiteenlopende, heel doeltreffende manieren). We geven hier een voorbeeld van hoe je sociale fotografie kan aanwenden in de kleuterklas.
In Where Children Sleep presenteert James Mollison grootformaatfoto’s van kinderkamers over de hele wereld, telkens naast een (kleinere) portretfoto van het kind wiens slaapkamer wordt geportretteerd. Elk paar foto’s gaat gepaard met een uitgebreid bijschrift dat het verhaal van het kind in kwestie vertelt.
Dit boek is een uitstekend vertrekpunt om interculturele gesprekken te voeren met de kinderen van je klas.
Neem er ten eerste in de kring een groot vel papier en een stift bij, en laat de kleuters vertellen over hun slaapplek. Wat is er allemaal te vinden in hun slaapvertrek? Slapen ze alleen of delen ze een kamer? Hoe ziet hun bed eruit? Terwijl de kleuters vertellen, teken je met eenvoudige lijnen wat er allemaal aan bod komt. Alle objecten en beschrijvingen komen in één getekende kamer terecht. Het resultaat is een grote visualisatie van kleutervertellingen (visible thinking).
Vervolgens leid je de kleuters naar vier tafels waarop telkens een pagina uit het boek (gekopieerd) ligt. Ze krijgen allemaal hun symbooltje en mogen, na de vier slaapplekken goed te hebben bestudeerd, hun symbooltje leggen bij hun ‘droomslaapkamer’.
Als alle kleuters hebben gekozen, kan je (ten derde) aan de hand van hun symbooltjes interculturele gesprekken voeren: “Matthieu en Zeyneb hebben beiden gekozen voor een bed in open lucht, zoals het jongetje uit Italië. Hebben jullie al eens buiten geslapen? Waar/wanneer … Wat was er leuk/minder leuk aan dat slapen in de buitenlucht? … Wat zou de jongen zelf van zijn slaapplek vinden? … Waarom? … Zou hij dat ook, zoals jij, spannend vinden? …” Deze activiteit zet je nog enkele dagen verder, met telkens een andere startvraag: van “Welke slaapplek is jouw droomslaapkamer?” naar “In welk slaapvertrek zou je ’t beste slapen?” en “Waar zou je niet willen slapen?” …
Aan het einde van deze gesprekken introduceer je ten slotte het boek in de kring, en je bekijkt samen met de kinderen nog enkele andere beelden. De kleuters kunnen vanaf dan in de boekenhoek rustig verder grasduinen in het boek, er onderling gesprekjes over voeren, eens aan de andere kleuters in de grote kring tonen welk slaapvertrek/kind deze keer hun aandacht trok en waarom …
Via deze activiteit werk je aan de socio-emotionele ontwikkeling van de kleuters – ze beseffen dat sommige mensen een andere levenswijze hebben dan zijzelf wanneer ze geconfronteerd worden met de ‘slaapkamerbeelden’ uit andere culturen; en zo kunnen de kinderen het mooie en waardevolle van diversiteit ontdekken. Hun oriëntatie op de wereld ontplooit zich ook verder – de kleuters ondervinden hoe mensen cultureel verscheiden zijn en daardoor ook van elkaar verschillen in hoe ze leven (in dit voorbeeld: slapen). Je zet met deze activiteit ook in op hun mondelinge taalvaardigheid – door de kleuters uit te dagen actief deel te nemen aan de gesprekken; door zelf hun mening te verwoorden, te luisteren naar de anderen, met vragen of met commentaar te reageren …