Partituren, bladmuziek, muziek die op papier genoteerd werd of kan worden … je vindt ze overal! En zoals voor alle leesmaterialen geldt, kan je ook met muzikale schrifturen heel wat bereiken in de kleuterklas.
Het boek Diapason (Devernay, 2011) is een silent book in leporello-vorm dat het verhaal vertelt van een symfonisch dirigent die zich in het bos begeeft en een muzikale beweging leidt van bladeren die op magische wijze vliegende vogels worden. Of zoals we op de achterflap kunnen lezen: “Een boek dat zich ontvouwt als de vleugels van een vogel, op het ritme van een kleine dirigent die op hoge bomen staat.”
Doorheen de uitvouwbare pagina’s ontstaat er een volledig muziekstuk dat je met de kleuters kan ontdekken: Hoe klinkt deze pagina volgens jullie? En nu we het boek verder uitvouwen, wat denken jullie bij deze drie bladzijden – gaan we luider, zachter, sneller, trager …?
En wat meer: gezien dit een silent book is, kunnen de kleuters niet enkel een (andere) titel verzinnen voor het verhaal, maar ook een tekst die bij de afbeeldingen zou kunnen horen. Hiervoor moeten ze wel goed naar de blaadjes van de bomen kijken, dit zijn metaforen voor de muzieknoten. Hierbij kan je hun aandacht vestigen op de opeenvolging van ritmes en bewegingen, versnellingen, vertragingen, veranderingen in volume … eenmaal ze een eigen tekst hebben gemaakt bij deze compositie … mogen ze dit libretto uiteraard ook zingen! Wie dirigeert?
Via dit boek, het verhaal, de illustraties en via deze activiteiten werk je aan verbeeldingskracht en muzische ontwikkeling. De kleuters laveren tussen een metaniveau (bv. blaadjes van bomen als muzieknoten, bomen als notenbalken) en een voor hen heel concreet niveau (je kunt met alles muziek maken, dus waarom niet met blaadjes en bomen). Dit verhaal zonder woorden kan je als woordeloos lied beschouwen. Het lokt veel muziek uit, maar ook veel woorden … en dus uitgelezen spreekkansen: de kleuters kunnen zelf het verhaal verzinnen en – wie weet – het verhaal noteren (libretto) (ontluikende geletterdheid). Wanneer je je over de titels buigt en zelf een Vlaamse titel verzint, werk je aan talensensibilisering en aan taalbeschouwing: de kleuters moeten immers kunnen argumenteren waaróm ze een bepaalde titel kiezen. Ten slotte vraagt het verhaal uiteraard om muziek maken en om zingen!
